De geschiedenis van de TRS&PC Gebruikersvereniging in een notendop kan alleen met een vergaande versimpeling van de werkelijkheid. De oprichting van de Vereniging is nog immer in nevelen gehuld. Allereerst ondernemen we een poging bet bestuur in persoon en data te vangen. De precieze data zijn echter niet altijd te achterhalen. De data van de Algemene Leden Vergaderingen bieden enig houvast, omdat de meeste bestuurswisselingen zich op ALV's plegen voor te doen. Het onderstaand overzicht borduurt voort op het werk van O. (Remarks 84, december 1992, blz. 5-7). Uiteraard zijn er ook bestuurswisselingen geweest buiten de ALV's om. Eén keer door overlijden (Jo Manuel, eind 1981), alle andere keren door tussentijds vertrek. Wat nog merkwaardiger is, is dat er "bestuursleden" kwamen bovendrijven buiten de ALV om. O. vermeldt b.v. dat Gerard Zuiderduyn Leonie Loerakker-de Bruin opvolgt als secretaris ad interim (we schrijven dan eind 1981, begin 1982).
In Remarks 46, augustus 1986, meldt het bestuur dat de Timo Gruijters bereid is de ledenadministratie over te nemen van Martin Reinders, nadat Joop van Dam hier een dag na de ALV voor bedankte (en tegelijkertijd zijn bestuursfunctie neerlegde). Eind 1989 is Gerard de Haan "lid" van het bestuur, wat op de ALV van 13.01.1990 wordt teruggedraaid tot "verenigingslid, die het bestuur met raad en daad bijstaat." Begin 2000 is er een wisseling van penningmeester buiten de ALV om; Paul Baak neemt het beheer van de penningen over van Wim Smits, die vanwege voortschrijdende leeftijd het na 9(!) jaar penningmeester geweest te zijn wel mooi genoeg vond.
Wie herinnert zich nog het eerste bestuur? Opvallend is dat het eerste bestuur op de ALV dd 31.01.1981 geheel vervangen wordt. Daarna is dit nooit meer het geval. Er is altijd wel een zittend bestuurslid, die het nieuwe bestuur wegwijs maakt. Stabiliteit van bestuur blijkt niet samen te gaan met voorspoed van de Vereniging: na maan 1990 treedt Bert van Nes per 01.01.1991 af als penningmeester, maar verder blijft het bestuur stabiel. De activiteiten van de Vereniging hebben zich eigenlijk beperkt tot afdelingsbijeenkomsten (die zich altijd al aan het zicht van het bestuur onttrokken) en het uitbrengen van Remarks. De laatste "echte" TRS&PC dag, op 22 april 1989, werd door John Woermeijer georganiseerd. Dat kostte hem zoveel (vrije) tijd, dat hij dat daarna nooit meer heeft willen doen....
Er zijn mensen die opvallend lang in her bestuur gezeten hebben. Gerard Zuiderduyn komt aan ongeveer 6 1/2 jaar (01.01.1982 - 28.05.1988). Maar Cor de Rover (wie kent zijn naam nog?) komt toch ook aan een respectabele 6 jaar (18.06.1983 - 27.05.1989). Cor vervulde meerdere functies. In 1983 kwam hij binnen als voorzitter (2 jaar), daarna was hij secretaris (1 jaar) en penningmeester (3 jaar). Met 5 jaar in het bestuur komen Henk Bartels (26.05.1984 - 27.05.1989, software) en Martin Reinders (31.01.1981 - 07.06.1986, ledenadministratie) op een eervolle gedeelde derde en vierde plaats. Henk Barrels is overigens de enige met twee periodes in het bestuur: van 13.01.1990 - 31.03.1990 nam hij zitting in een ad interim bestuur. Op een eveneens gedeelde vijfde en zesde plaats komen met 4 jaar Joop Groenendijk (07.06.1986 - 31.03.1990), eerst 2 jaar als secretaris en vervolgens 2 jaar als voorzitter en Richard Keijzer (01.09.1980 - 26.05.1984) als redacteur.
Markante figuren, die hun sporen in de vereniging ruimschoots verdienden (Peter Donauer, John Woermeijer en Ruud Broers) maakten maximaal 2 jaar deel uit van het bestuur. Gezien hun bekendheid in de vereniging (zeker in de tachtiger jaren) opvallend kort. Sommige pietjes precies (Timo Gruijters en Bert van Nes) hielden het best lang uit in het bestuur (respectievelijk 3 en 2 jaar). Her bestuur heeft ook echte vergadertijgers gekend in b.v. Wouter Franken en Bert Gielen.
Hierbij zij vermeld dat schrijver dezes niet het genoegen heeft (1978) Roel Haazelager, Frans Thoma, Michael Stalpers, Winus Koops, (1981) Wim Loerakker, Leonie Loerakker-de Bruin, Fanny Zevenhek, Jo Manuel, Hans Prins, Kees Vermeulen, (1982) Casper Diegenbach, (1983) Jos de Jonge, Ebe Koppenol, Ed Hünd, Joop van Dam, (1985) Danny Koman, (1987) Nanno Ouwehand, (1989) Ad Bakker of Gerard de Haan te kennen. Daardoor is bovenstaande beschrijving van de kleurrijke personen achter de Vereniging strikt genomen te flets.
Op de achtergrond hielp Hans van der Wal 5 jaar lang (11.05.1985 - 31.03.1990) bij het drukklaar maken van Remarks, wat in die periode nog dankbaar werk was. De gewone tekst werd met LeScript geprint; voor de koppen werd een ander programma gebruikt, waarna met het befaamde knip- en plakwerk Remarks in elkaar gezet werd (zie ook Remarks 33a). En in die tijd stonden er meer foto's in Remarks dan ooit!
In de annalen is niet te achterhalen of er nog anderen waren die (jarenlang) het bestuur bij het uitvoeren van haar taken behulpzaam waren. Zo mededeelzaam was het bestuur nou ook weer niet in Remarks. In het verenigingsarchief is dit waarschijnlijk nog wel te achterhalen, maar het opsporen van het archief op zich is al een taak voor een privé-detective.
De verschijningsdatum van de eerste Remarks is mij niet precies bekend; aannemende dat dat nog in 1978 geweest is, dan zullen er in 1978 1 Remarks, in 1979 5 Remarksen, van 1980 - 1992 jaarlijks 6 Remarksen, in 1993 en 1994 5 Remarksen, in 1995 2 Remarksen, en in 1996, 1997, 1998 en 2000 per jaar 1 Remarks verschenen zijn. In 1999 verscheen er geen Remarks, vanaf 2000 tot heden zijn er nog 9 Remarksen verschenen, de laatste in 2010.
De rekenaar komt op 108 Remarksen, deze zijn allen in het archief te vinden.
De vereniging kent twee zeer roerige perioden. De eerste periode was van eind 1985 tot begin 1986. De wisseling van het contactadres (Gerard Zuiderduyn - Joop van Dam - Gerard Zuiderduyn) is hiervan nog de stille getuige. De tweede periode was van eind 1988 tot maart 1990. Had de vereniging in Ruud Broers (28.05.1988) een voorzitter die van Rernarks een appetijtelijk blad wilde maken, werd dit vakkundig gesaboteerd door andere leden van het bestuur. De "stilte" daarna was de opmaat voor de storm die in januari 1990 weer bedaarde. Wie Remarks 68 ter hand neemt kan toch moeilijk anders dan glimlachend het hoofd schudden over zoveel onderlinge rivaliteit en, door grote karakterverschillen, zo'n moeizame samenwerking binnen het bestuur. Is die glimlach de weerslag van de tijd die alle wonden heelt of van de niet-begrijpende blik van een buitenstaander?
Over de opkomst (en de ondergang; in analogie met het keizerrijk Trigië) van de Vereniging kunnen nog de volgende anecdotes verteld worden.
Van de eerste Remarks verschenen 13 exemplaren (volgens O. elders in een Remarks wordt een getal van 100 genoemd). Opmerkelijk is dat voor de TRS-80 model I computer al in de eerste Remarks twee netwerken beschreven worden. Goed het ene netwerk was niet groter dan 2 gekoppelde computers, maar toch. De wens tot computer-netwerken heeft kennelijk vanaf het begin van het computertijdperk bestaan. En even kennelijk lukte het vindingrijke mensen de meest eenvoudige computer in een netwerk op te nemen. Het tweede netwerk betrof de beschrijving van een modem voor de TRS-80 model 1.
Vanaf Remarks 4 verschijnen de eerste (spot-)prenten ter verluchtiging van de gortdroge kost (hardware aanpassingen/aanvullingen/uitbreidingen voor de TRS-80 model I) en foto's staan in Remarks vanaf nummer 5. In de eerste 5 Remarksen zijn eigenlijk alle soft- en hardware problemen betreffende de TRS-80 model I de revue gepasseerd. Het betreft het koppelen van computers (direct of via de telefoonlijn), lowercase, muziek via de cassette poort, TTY-printer aansluiten, een monitor en debug programma, met één knop de computer, monitor, cassette recorder en printer aanzetten, basic programma's hernummeren, modem, keyboard pieper (piep bij iedere toetsaanslag), anti-contact dender routine en een RS-232 interface (van Jesabell electronics). Logischerwijs kunnen de resterende 95 Remarksen slechts in herhalingen vallen....
In Remarks 6 wordt de TRS-80 model 2 besproken; om later "nooit" meer terug te komen op deze prachtige machine. Was deze computer toch te prijzig voor ons hobbyisten (een te ongunstige prijs/prestatie verhouding)? Het eindeloze gezeur om kopij begint overigens in Remarks 6. Zoals eerder opgemerkt waren alle onderwerpen al afdoende in de eerste 5 Remarksen afgehandeld. Overigens, na Remarks 100 bij voorkeur nooit meer kopij insturen! Daar zijn we ook van verlost! Na Basic en machinetaal wordt in Remarks 7 (begin 1980) Pascal voor de TRS-80 besproken.
In Remarks 8 kan nog een volledig nieuwe ontdekking gedaan worden. Specifiek van toepassing op computers: "Never Create A Problem For Which You Do Not Have The Answer." In Remarks 9 wordt de eerste vruchteloze poging gedaan een eind te maken aan eindeloze herhalingen: "Lower Case deel 3 (en slot?)." Daarom nu Remarks 100 als ultieme herhaling...
In Remarks 10 wordt een eind gemaakt aan het "trillende" TRS-80 beeld; dwz. aan de discrepantie tussen de 50 Hz en 60 Hz lichtnet frequenties in Nederland en de "US of A." Eveneens in Remarks 10 (± 1980) valt de eerste verwijzing naar Newdos, waarmee de strijd om het beste operating systeem kennelijk al eind zeventiger jaren gestreden werd.... In Remarks 12 worden 4 operating systemen met elkaar vergeleken (TRS-Dos, VTos 4.0, DosPlus en Newdos 80).
Floppy disks worden in Remarks 12 beschreven. Het stukje begint met "De meesten onder ons zullen er al één of meerdere bezitten... " Dat betekent, dat de expansion interface met officiële RS-232 interface en floppy disks voor de TRS-80 alom voorhanden is. De ontwikkeling van de thuis-te-gebruiken computer was daarmee al in 1979 helemaal afgerond. Wat er nu nog kon komen waren attractievere modellen, alles-in-één kast en wat meer transporteerbare modelletjes.
In Remarks 13 (februari 1981) staat de eerste Ledenlijst, waarop de volgende bekende namen voorkomen: Ruud Broers, Casper Diegenbach, Peter Donauer, Roel Haazelager, Richard Keijzer, Winus Koops, Jo Manuel, Wim Loerakker, Hans Prins, Martin Reinders, Frans Thoma en Kees Vermeulen. Enkele niet onbekende namen van deze ledenlijst: Piet Ketelaar, Jan van Koeverden, Nico Leenes en Henk Zijlstra. In Remarks 14 verschijnen de eerste echt goed afgedrukte foto's. Kennelijk was het gelukt een goede drukker te vinden.... In Remarks 15 memoreert Wim Loerakker het overlijden van Jo Manuel (omstreeks 30 maart 1981). In Remarks 16 (aug 1981) staat een artikeltje over problemen met de Speed-up. Met de eerste Speed-up's werd de TRS-80 model I 1,5 keer sneller (2.6 Mhz, ipv. 1.77 Mhz).
Mooi afdrukken was in het begin van de tachtiger jaren voor computer-thuis-gebruikers nauwelijks haalbaar. De dot-matrix printer was daarom alom geaccepteerd. Remarks werd immers ook met een dot-matrix printer gedrukt. .. In Remarks 18 (december 1981) wordt reclame gemaakt voor de (inmiddels allang weer uitgestorven) combinatie van daisywheel schrijfmachine en printer.
In dezelfde Remarks verschijnt de listing van de eerste, enige, echte computer psychiater "Eliza" (in de bewerking van Nico Baaijens en Richard Keijzer).
Remarks 19 laar zien dat er nog tot dan toe ongekende mogelijkheden waren met de TRS-80 model 1: een 2e hands (Diablo) harddisk van± 3 Mb voor f 1600, = ex BTW. De taal C, nu niet meer weg te denken als programmeertaal voor systeemontwerpers, was voor de TRS-80 al in april 1982 (Remarks 20) verkrijgbaar. De eerste(?) reclame voor de "Utrechtse bus," het hardware project van de afdeling Utrecht, verschijnt in Remarks 22 (augustus 1982). In Remarks 24 verschijnen de eerste schema's.
In de catalogus van "de TRS-80 dag" van 2 april 1983 staat bij afdeling West de specialiteit modems vermeld. VidiWest met L. Ory als oprichter/beheerder is mogelijk al in de lucht. Toch wordt daar in Remarks weinig reclame voor gemaakt. Het blijft kennelijk een activiteit die alleen voor "Afdeling West" bedoeld is... Pas in oktober 1984, Remarks 35, verschijnt de eerste "marktinfo" met een foto van een op de TRS-80 te gebruiken modem met een baudrate van 1200/75 bits per seconde.
In Remarks 30, december 1983, meldt Afdeling West het bestaan van een CP/M groep. Vanuit deze groep werd een poging gedaan CP/M fatsoenlijk op de TRS-80 model I te laten draaien. De bedoeling was nog meer (vooral "zakelijke") programmatuur te kunnen gebruiken. Ook over CP/M tot dat moment geen artikel in Remarks te vinden.
Spannende, nieuwe dingen moeten kennelijk uit de kleine lettertjes bij “Afdelingsnieuws" gehaald worden.
Op de 4e TRS-80 dag, we schrijven 28 april 1984, werden vijf lezingen gegeven: B. Kuiper hield een lezing over Basic, N. Baaijens over Tekstverwerking, E. de Jong over Operating systemen, R. Rozendaal over een Ramdisk onder Newdos en B. Loopstra over Dos bestanden. Basic en Dos bestanden waren toen nog een dankbaar onderwerp; de tekstverwerker- en DOS-strijd waren nog niet gestreden; een Ramdisk was mogelijk.
In de sterrenkunde zijn computergestuurde telescopen niet meer weg te denken. In Remarks 32, april 1984, wordt beschreven hoe met de TRS-80 model I een telescoop te besturen. Remarks 33a, juni 1984, is de laatste (23e) Remarks van redacteur Richard Keijzer. In zijn afscheidsrede memoreert Richard de geschiedenis van Remarks. Hoe de eerste Remarksen gemaakt werden; wanneer Scripsit zijn intrede deed. De hulp van Tandy bij het maken van Remarks. Enzovoorts. Hij eindigde met een bedankje voor de grootste helpers bij het vervaardigen en verzenden van Remarks: Paul Hauptmeijer, Kees Vermeulen, Casper Diegenbach, Nico Baaijens, Henk Koppelaar, Wim en Leonie Loerakker, Piet Ketelaar, Gerard Zuiderduyn en Peter Breedijk.
In dezelfde Remarks (33a) wordt beschreven hoe de 80x24 videokaart van "Electuur" aan te sluiten op de TRS-80. Sommigen was dat kleine beeldscherm (64x16 tekens) al heel lang een doom in het oog. Een veel te klein scherm voor een redelijk overzicht over de te typen tekst. Uw redacteur nu zou niet meer zonder een scherm van 100x40 kunnen. Met grafische schermen met een resolutie vanaf 1024x768 kun je natuurlijk ook redelijk ver komen, al blijft het dan nodig het lettertype niet te groot te kiezen en veel fratsen van het scherm te verwijderen..... Slechts weinigen monteerden een 80x24 kaart op hun Model I. Het waren toch al dik de nadagen van deze computer. Voor de serieuze gebruiker was de Model IV immers al lang en breed beschikbaar.
In de nadagen werd de TRS-80 model I ook nog opgevoerd tot 3x de oorspronkelijke snelheid; dat wil zeggen tot 5.3 MHz (Remarks 34, augustus 1984). Voor diegenen met de laatste uitbreidingen (Ramdisk onder Newdos, 80x24 beeldscherm en 5.3 MHz kon de TRS-80 model I nog enkele jaartjes mee. Mogelijk wel tot de eerste AT (80286 op 10 Mhz) aangeboden werd... Enkele leden probeerden inderdaad hun TRS-80 model I op te voeren tot die onwaarschijnlijk hoge snelheid van 5.3 MHz. Vaak gaf dat problemen. Zo stabiel was de TRS-80 nou ook weer niet. Soms lukte het opvoeren wel, een andere keer niet. Het waarom van wel of niet op hoge snelheid werken bleef altijd in nevelen gehuld. In Remarks 36, december 1984, worden allerlei hardware uitbreidingen voor de TRS-80 beschreven.
In Remarks 35, oktober 1984, gaat de Vereniging proberen groot te worden. Er wordt een echte voorzitter gezocht, die niet de functie van voorzitter heeft op vergaderingen (dat doet de penningmeester Jos de Jonge wel), maar die zich voor het Nederlandse volk, publiekelijk, bij het grote geld in het bedrijfsleven presenteert als "Voorzitter van de TRS-80 Gebruikersvereniging." Een mooi streven. Het moment is gunstig gekozen. Nieuwe modellen computers verschijnen bijna in de winkels. Het is immers zo ongeveer tijd voor de lancering van de XT. Daar werd kennelijk wel op ingespeeld. Achteraf bezien heeft het niet zo mogen zijn. Pas op 11 mei 1985 trad de lang gezochte voorzitter-nieuwe-stijl aan in de persoon van de heer Franken. Capaciteiten had hij wel. Echter, in de schijnwerpers kwam de Vereniging niet en de heer Franken verliet na 7 maanden het toneel.
De eerste Index, van Remarks 1-34, staat, jawel, in Remarks 35! Later verschijnen Indexen met meer regelmaat. Meestal over het voorafgaande jaar in de Remarks van februari.
Remarks nummers 1-12 was jarenlang niet meer verkrijgbaar. Er waren (veel) minder dan 3000 exemplaren van gedrukt. Remarks 13 was wel al eerder op veler verzoek in herdruk verschenen. Maar anno februari 1985 lukte het afdeling West de eerste 12 nummers in herdruk uit te brengen. Dat werd een doorslaand succes. Heel veel leden konden eindelijk kennisnemen van de eerste jaren van Remarks! Als je je dat realiseert, dan was de rol van de TRS-80 toen kennelijk nog niet geheel uitgespeeld. Al waren er al wel discussies tussen voor- en tegenstanders van de overstap naar de XT lijn: echte TRS-80 freaks zouden hun lidmaatschap opzeggen als de Vereniging ook aandacht zou gaan schenken aan de XT computers. Computeraars die met hun tijd meegingen begonnen de Vereniging al te verlaten. Het zou nog 2 jaar (tot mei 1987) duren voor er binnen de Vereniging officieel over de XT gesproken mocht worden. Had de Vereniging niet juist een voortrekkersrol kunnen spelen en vanaf het eerste verschijnen van de XT op een positieve manier informatie over die computers kunnen geven? Zou het anders gelopen zijn?
Remarks 38, april 1985, is een hybride nummer. Aan de ene kant presenteert afdeling Arnhem nog een nieuwe hardware print, een floppy disk interface, terwijl aan de andere kant de heer Baaijens, hoofdredacteur PC World Benelux, de doodsklok over de TRS-80 luidt. Er waren beduidend minder mensen op de TRS-80 dag van 23.02.1985. Tandy hield die dag de finale uitverkoop van alles wat met de TRS-80 modellen 1, 2 en 3 te maken had. Voor de XT zijn inmiddels pakketten als Lotus 1-2-3, dbase III, Symphony, Open Access, Golden Gate, Framework, Multiplan, SuperCalc, WordPerfect, MS Word, Dr Halo, MS Dos, Oasis, Xenix etc. etc. verkrijgbaar.
In juni 1985, Remarks 39, is er een modemactie: Voor f 333.20 een 1200/75 modem, dat geschikt is voor de TRS-80. In die tijd staan de bulletin borden nog steeds in de kinderschoenen. In Nederland zijn er bij wijze van spreken maar twee goed werkende: NixBBS (Kim Kodde) en VidiWest (Laurens Ory). Veel later werd TUBBS van afdeling Utrecht actief. In hetzelfde nummer wordt het hoe en waarom van BasiCode uitgelegd. Dat was wel 6 jaar na de introductie; BasiCode bestond al sinds 1979....
Anno 1985 (Remarks 41) komen er nog steeds nieuwe hardware projecten uit, bijvoorbeeld de NEN80, een TRS-80 bussysteem. De bus is (uiteraard) niet compatibel met enig voorafgaand systeem als de Utrechtsebus of de Aster computer. Hobbyisten begrijpen kennelijk zelden de voordelen van standaardisatie.... Afdeling Rotterdam brengt nog een Real Time Clock uit. De afdelingen draaien nog steeds op volle toeren. Als mooiste hardware project ooit presenteert de afdeling Rotterdam in Remarks 43, februari 1986, haar plotter. Een prachtige machine, aan te sluiten op en met software voor de TRS-80. Gelukkig is er van de programmatuur ook een versie voor de XT verkrijgbaar.
In oktober 1986, Remarks 47, wordt afdeling Lelystad opgeheven; de afdelingsleden worden verdeeld over de afdelingen West, Utrecht, Deventer en Noord-Oost. In de periode 1985 - 1987 wordt toch nog geprobeerd nieuwe hardware voor de TRS-80 model I uit te brengen, c.q. bestaande hardware te optimaliseren. Het betreft bv. een poging tot het uitbrengen van een universele RS232 (euro-)kaart, die in alle bestaande bussystemen en direct op de TRS-80 expansion connector aangesloten zou moeten kunnen worden. Ook de eerder gemelde aansluiting van de Electuur 80x24 videokaart wordt geoptimaliseerd, waarbij het uiteindelijk lukt die kaart op twee manieren te benaderen. Aangestuurd op adres 3000H (het 2 kb grote "gat" in de memory-map van de TRS-80 model I tussen de ROM en de Floppy disk en printer 1/0 adressen) gedraagt de VDU kaart zich als een 80x24 videokaart; aangestuurd op adres 3COOH (het "gewone" videogeheugen van de TRS-80 model 1) werkt de VDU kaart als een standaard TRS-80 64xl6 videokaart (zie Remarks 55, februari 1988). Daarmee werd de VDU kaart compatibel met alle bestaande TRS-80 software en kon hij voor aangepaste programma's (LeScript, CP/M) als 80x24 beeldscherm gebruikt worden. Het is echter inmiddels mosterd na de maaltijd. De VDU kaart had in 1980 uitgebracht moeten worden.....
Als laatste kunststukje, mede mogelijk door het op de markt komen van 256 kb RAM ic's, lukt het het geheugen van de TRS-80 Model I, 3 en 4 uit te breiden tot 512 of 576 kb RAM. Het extra RAM kan gebruikt worden als RAMdisk of als tekstbuffer bij LeScript. Een aantal TRS-80 liefhebbers maken hier nog gebruik van. Voor de Model 4 is de geheugenuitbreiding zelfs een poosje commercieel op de markt gebracht. Tezelfdertijd (februari 1987, Remarks 49) komt er voor de Model 4 een high-resolution (640 x 240 pixels) video aanpassing uit. Om te concurreren met de inmiddels alom geaccepteerde monochrome Herculeskaart voor XT en AT computers (640 x 480 pixels).
Toch is Remarks soms nog erg goed bij de tijd. In Remarks 52 (augustus 1987) wordt uitgelegd wat een CDROM is. Wanneer worden die apparaten redelijk gemeengoed? 1992 of zo iets? Pas na 1995, met de introductie van Windows '95 zijn ze echt verplicht: zonder CDROM kun je het operatingsysteem eigenlijk niet installeren. Al meen ik me te herinneren dat Windows '95 in de begintijd ook nog op diskette verscheen???
In december 1987 (Remarks 54) wil de Vereniging mee gaan draaien in het FiDo net van de HCC . Uiteindelijk lukt dat voor een poosje, maar later draait de Vereniging mee met diverse andere BBS groepen. BBSen blijven tot ongeveer 1995 (?)bestaan. BBSen waren alleen geschikt voor doorgewinterde computeraars en in 1995 is Internet al zo groot, dat zeker de "BBS-mensen" al op Internet overgestapt waren.
De eerste "datum-problemen" tekenen zich eind 1987 af: DosPlus houdt het na 1987 voor gezien. Gelukkig staat in Remarks 54 (december 1987) een patch om het "probleem" te verhelpen.
In augustus 1988 (Remarks 58) is het "Hardwareboek" van afdeling West verkrijgbaar. Hierin waren de bekende schema's van TRS-80 model 1 compatibele computers opgenomen, alsmede alle hardware uitbreidingen van afdeling West. Het TRS-80 hardware tijdperk werd hiermee afgesloten.
De eerste "Belevenis met mijn TRS-80" van Gordon Rahman verscheen in oktober 1988, Remarks 59. In december 1988 (Remarks 60) wordt al gewaarschuwd voor virussen in XT/AT software op BBSen. Kennelijk duurde het niet lang na de introductie van deze computers voor die virussen verschenen. Waren er ooit virussen voor de TRS-80?
Op de 9e TRS&PC dag, dit keer in Nieuwegein, zie het verslag in Remarks 63, juni 1989, was Tandy weer aanwezig met de hele XT/AT computerlijn (Tandy 1000, 2000, 1400 LT etc. etc.). Remarks 69 juni 1990) wordt niet meer op de TRS-80 (met LeScript en knip- en plakwerk) gemaakt, maar in WP 5.1 en geprint met een Laserprinter. Bij de eerste keer dat met deze programmatuur gewerkt wordt, gaat het verkleinen en kopiëren nog niet geheel foutloos: de tekst is wel erg klein. In Remarks 70 gaat het al stukken beter, maar het definitieve formaat ligt pas vanaf Remarks 77 vast. Dan zijn de letters weer groot genoeg om prettig te lezen. Met deze actie, nl. Remarks maken mbv. WP 5.1, was de Redactie, en dus de Vereniging, definitief naar de XT/AT overgestapt.
In Remarks 100 wordt er eindelijk weer eens een nuttig (?) stukje hardware gepresenteerd. TRS-80 emulatoren zijn inmiddels gemeengoed. Maar hoe krijg je je oude software overgezet op de harde schijf van de (inmiddels) 80486 of AMD K6? Speciaal in Nederland, waar Newdos veel gebruikt werd, is dat een probleem omdat een (wat oudere) XT/AT computer niet alle sectoren wil lezen. Met een printje en enkele onderdelen (1 chip, 1 tor, 1 condensator en enkele weerstanden en diodes) gemaakt door leden van Afdeling West moeten alle XT/AT computers te vermurwen zijn Newdos diskettes te lezen. Zolang ze dubbeldensity zijn, tenminste....
Uiteindelijk is in 2010 de (voorlopig?) laatste Remarks verschenen, ook weer met een mooi en nuttig stukje hardware: een USB-adapter voor de Model 1. De hardware is gereed maar de software kan nog wel wat werk gebruiken. Ondertussen zijn er soortgelijke initiatieven ontplooid door andere enthousiasten en lijkt er een kleine revival voor de TRS-80 bezig te zijn!
Adieu TRS-80! Komen we nog op je terug na ons pensioen, met meer vrije tijd?